voiceoftrans.com

Paranoid şizofreni, sanrılar (gerçek olmayan bir şeye olan inançlar) ve halüsinasyonlar gibi pozitif semptomların ortaya çıkması ile karakterize edilen bir şizofreni türüdür. Herkesi etkileyebilmesine rağmen, bu durum 18-30 yaş arası kişilerde daha yaygındır.

Paranoid şizofreni, şizofreninin en yaygın türüdür. Genel olarak, paranoid şizofreni hastaları gerçek olmayan bir şeyden şüphe veya korku yaşayacaklardır.

Başkaları tarafından emredilme, kovalanma veya kontrol edilme hissi ve işitsel halüsinasyonlar, hastaların sıklıkla yaşadığı semptomlardır. Bu da onun düşünme ve davranma şeklini etkiler.

Paranoid şizofreni ömür boyu süren bir hastalıktır. Ancak doktorların yardımıyla ve düzenli tedavi ile paranoid şizofreni semptomları hafifletilebilir ve hasta sahip olduğu duruma uyum sağlayabilir.

Paranoid Şizofreninin Nedenleri

Paranoid şizofreniye neyin neden olduğu tam olarak bilinmiyor. Bu durumun ailelerden geçtiğine dair iddialar var. Bununla birlikte, paranoid şizofrenisi olan herkesin aile üyeleri aynı duruma sahip değildir.

Daha önce açıklandığı gibi, paranoid şizofreni her yaşta ortaya çıkabilir, ancak çoğu vaka ergenlerde ve 18-30 yaş arasındaki genç erişkinlerde görülür.

Risk faktörleri

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bir kişinin paranoid şizofreni yaşama riskini artırdığı düşünülen bazı faktörler şunlardır:

• Beyinde bozukluklar ve bozukluklar olması
• Doğumda hipoksi veya oksijen eksikliği yaşamak
• Çocukken zorbalık, cinsel istismar veya boşanma veya ebeveyn kaybı dahil olmak üzere travma yaşamak
• Çocukluk döneminde veya anne karnındayken viral bir enfeksiyondan muzdarip olmak

Paranoid Şizofreni Belirtileri

Paranoid şizofreninin ana semptomu, hezeyan ve halüsinasyonların, özellikle işitsel halüsinasyonların ortaya çıkmasıdır. Bu semptomlar zamanla gelişebilir ve bazen tam olarak tedavi edilmese de geçebilir.

Sanrıların pek çok türünden, takip sanrıları veya zulme inanma sanrıları en yaygın semptomlardır. Bu durum, gerçek olmayan şeyler hakkında büyük bir korku ve kaygının ortaya çıkmasıyla görülür. Takip yanılsaması, gerçek ile gerçek olmayanı ayırt edememenin bir yansımasıdır.

Paranoid şizofreni hastalarının yaşadığı kovalamaca sanrılarının belirtileri şunları içerebilir:

• Birinin veya hükümetin günlük aktivitelerini gözetlediğini hissetmek
• Etrafındaki insanların ona zarar vermek için komplo kurduklarını hissetmek
• Arkadaşlarının veya en yakınlarının kendisine zarar vermeye çalıştığını hissetmek, bunlardan biri birinin yemeğine zehir koyduğu düşüncesidir.
• Partnerinin bir ilişkisi olduğunu hissetmek

Sanrılara ve halüsinasyonlara ek olarak, paranoid şizofrenler genellikle kontrolsüz veya kaotik davranırlar. (düzensiz davranış) ve konuşmada anlaşılması zor.

Sanrılar, halüsinasyonlar ve düzensiz davranış ve konuşma, paranoid şizofreni hastalarında pozitif belirtiler olarak sınıflandırılır. Paranoid şizofreni yaşarken bu pozitif belirtiler daha baskın olacaktır.

Nadir de olsa, duyguları hissedememe, günlük aktivitelere ilgi kaybı veya daha önce zevk veren şeylere ilgi kaybı gibi bazı olumsuz belirtiler şizofreni hastalarında da yaşanabilir.

Negatif belirtiler intihar düşüncesine yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır. İntihar dürtüleri, uygun şekilde ele alınmayan şizofreni veya paranoid şizofreni vakalarında oldukça sık görülür.

Paranoid şizofreniden kaynaklanan semptomların tümü, işe, diğer insanlarla ilişkilere ve hatta kendi kendine bakıma müdahaleye neden olabilir.

Doktora ne zaman gitmeli

Paranoid şizofreni belirtilerinden bir veya daha fazlasını yaşarsanız, özellikle de kendine zarar verme veya intihar düşünceleriniz varsa bir psikiyatriste danışın.

Ailenizden biri garip, düzensiz veya kontrolden çıkmış gibi görünüyorsa doktorunuzla konuşun.

Paranoid şizofreni teşhisi konan kişilerin de durumlarının ilerleyişi izlenebilmesi için doktorlarıyla düzenli kontrollerden geçmeleri gerekir.

Paranoid Şizofreni Teşhisi

Paranoid şizofreniyi teşhis etmek için doktor, yaşanan semptomlar ve hastanın ve ailesinin tıbbi geçmişi hakkında sorular soracaktır. Bundan sonra doktor, hastanın semptomlarının hastalıktan mı yoksa fiziksel şiddetten mi kaynaklandığını öğrenmek için bir muayene yapacaktır.

Daha sonra, doktor, hastanın teşhisine dayanarak hastanın teşhisini belirleyecektir. ruhsal bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı (DSM-5).

Yukarıdaki semptomlara neden olabilecek veya eşlik edebilecek diğer tıbbi durumların veya hastalıkların varlığını veya yokluğunu görmek için doktor ayrıca aşağıdakiler gibi birkaç destekleyici muayene yapabilir:

• Hastanın semptomlarının alkolizm veya uyuşturucu kullanımından kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için kan testleri
• CT taraması, MRI ile tarama testleri ve elektroensefalogram (EEG), beyin ve kan damarlarındaki anormallik olasılığını görmek için
• Bazı maddelere bağımlılık olasılığını görmek için idrar testi

Paranoid şizofreni tanısı konulduktan sonra, hastanın bilişsel yeteneklerini değerlendirmek ve tedaviyi planlamak için üstün işlev testleri gerekir. Yüce işlev testleri genellikle aşağıdakilerle ilgili bir sorun olup olmadığını bulmayı amaçlar:

• Hatırlama yeteneği
• Faaliyetleri planlama, organize etme veya başlatma becerisi
• Aktivitelere odaklanabilme
• Soyut kavramları kavrama ve sosyal koşulları tanıma becerisi

Paranoid Şizofreni Tedavisi

Paranoid şizofreninin tedavisi, semptomlar azaldıktan sonra bile uzun zaman alır. Bu tedavi, paranoid şizofreni hastalarında semptomları kontrol etmeyi ve azaltmayı amaçlamaktadır. Yapılabilecek bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

Antipsikotik ilaçların uygulanması

Doktor, sanrılar ve halüsinasyonlar gibi ana semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için antipsikotik ilaçlar yazacaktır. Antipsikotikler beyindeki kimyasal bileşikleri etkileyerek çalışırlar (sinir iletici), özellikle dopamin.

Hastaların doktor tavsiyesine göre ilaç almaları ve semptomları düzelse bile dikkatsizce bırakmamaları gerekmektedir.

Doktor ilacı alırken antipsikotik ilaçların etkinliğini izleyecek ve dozu ayarlayacaktır. Genellikle, verilen antipsikotik ilacın etkinliğini görmek yaklaşık 3-6 hafta sürer. Bazı hastalarda gerekli süre 12 haftayı bile bulabilmektedir.

Antipsikotik ilaçlar, birinci kuşak antipsikotik ilaçlar (tipik) ve ikinci kuşak antipsikotikler (atipik) olmak üzere ikiye ayrılır. Doktorların paranoid şizofreni hastalarına verebileceği ilk nesil antipsikotik ilaçlar şunları içerir:

• klorpromazin

• haloperidol
• Flufenazin
• perfenazin
• trifluoperazin

Doktorlar tarafından verilebilecek ikinci nesil antispkotik ilaçlar (atipik) ise şunlardır:

• aripiprazol
• asenapin
• klozapin
• Olanzapin
• paliperidon
• ketiapin
• risperidon

Antipsikotik ilaçlara ek olarak doktorlar, paranoid şizofreni hastalarının sıklıkla yaşadığı diğer şikayetleri gidermek için ilaçlar da reçete edebilirler. Verilebilecek ilaçlar arasında antidepresanlar veya antianksiyete ilaçları bulunur.

Psikoterapi

Paranoid şizofreni hastalarına psikoterapiyi izlemeleri tavsiye edilecektir. Amaç, acı çekenlerin durumlarını fark etmeleri, anlamaları ve uyum sağlamalarıdır. Bu şekilde hasta aktivitelerine geri dönebilir. Paranoid şizofreniyi tedavi etmek için kullanılabilecek bazı psikoterapi yöntemleri şunlardır:

• Bilişsel davranışçı terapi

  Bilişsel davranışçı terapi, hastanın davranış ve düşünce kalıplarını değiştirmeyi amaçlar. Bilişsel davranışçı terapi ve ilaç kombinasyonu, hastaların halüsinasyon ve sanrıların tetikleyicilerini anlamalarına yardımcı olacak ve hastalara bunlarla nasıl başa çıkacaklarını öğretecektir.

• Bilişsel iyileştirme terapisi

  Bu terapi, hastalara sosyal çevreyi nasıl anlayacaklarını ve düşünce kalıplarını nasıl kontrol edeceklerini öğretir, ayrıca hastanın dikkat etme veya bir şeyleri hatırlama yeteneğini geliştirir.

• Aile eğitimi terapisi

  Bu terapide psikiyatrist hastanın ailesine ve arkadaşlarına hastayla nasıl etkileşimde bulunacaklarını öğretecektir. Bir yol, hastanın zihniyetini ve davranışını anlamaktır.

• Maruz kalma tedavisi (duyarsızlaştırma)

  Bu terapi, hastaların kendileri ve başkaları hakkında iyimserlik ve olumlu inançlar geliştirmelerine yardımcı olur.

• Elektrokonvülsif tedavi

  Bu terapi, düşük elektrik akımına sahip elektrotlar kullanır. Elektrokonvülsif tedavi, ilaç tedavisi sonrası şizofrenide düzelme olmazsa bazen başvurulan bir yöntemdir. Bu terapi aynı zamanda majör depresyon semptomlarını da hafifletebilir.

Kendi kendine bakım

Uyuşturucu ve psikoterapiye ek olarak, paranoid şizofreni tedavisine evde kendi kendine bakım da eşlik etmelidir, örneğin:

• Yeterince uyumaya çalışın
• Düzenli egzersiz yapmak
• Stresi olumlu bir şekilde yönetmek
• Sosyal etkileşimleri sürdürmek ve birçok insanı içeren etkinliklere katılmak
• Sigarayı bırakmak, alkol almak ve yasa dışı uyuşturucu kullanmamak gibi sağlıklı bir yaşam tarzı uygulamak

Paranaoid şizofreni, tamamen iyileştirilemeyen ömür boyu süren bir hastalıktır. Ancak erken teşhis, uygun tedavi, çevre ve aile desteği ile paranoid şizofreni hastaları durumlarına uyum sağlayabilirler.

Paranoid Şizofreni Komplikasyonları

Düzgün tedavi edilmezse paranoid şizofreni aşağıdaki gibi komplikasyonlara yol açabilir:

• Alkol bağımlılığı
• Uyuşturucu bağımlısı
• Depresyon
• Anksiyete bozuklukları
• Kendine zarar verme ve intihar etme arzusu

Paranoid Şizofreninin Önlenmesi

Paranoid şizofreni önlenemez. Ancak, aşağıdakileri yaparak paranoid şizofreni geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz:

• Ailenizle, arkadaşlarınızla veya bir psikologla endişeniz veya travmanız hakkında konuşun.
• Olumlu sosyal aktiviteleri artırın.
• Alkol, sigara ve uyuşturucu madde tüketmeyin.
• Egzersiz yaparak, yeterince uyuyarak, düzenli yemek yiyerek ve stresi iyi yöneterek sağlıklı bir yaşam tarzı uygulayın.