voiceoftrans.com

Psikoz, hastanın gerçek ile hayal arasında ayrım yapmakta zorlandığı bir durumdur. Bu durum, halüsinasyonların ve sanrıların (sanrılar) ortaya çıkması ile karakterizedir.

Psikoz, beynin bilgiyi işlemede nasıl çalıştığını etkileyen beyindeki bir bozukluk nedeniyle oluşur. Bu durum, acı çeken kişinin düşünce ve davranış biçimini değiştirir.

Psikoz, hastanın yaşamını bozabilir. Bu nedenle, bu durum uygun şekilde tedavi edilmelidir. İşin püf noktası psikoterapi veya ilaçla.

Psikozun Nedenleri

Psikoz aslında akıl hastalığının bir belirtisidir. Ancak psikozun akıl hastalığında nasıl ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir.

Aşağıdakiler, psikoz belirtileri gösterebilen akıl hastalığı türleridir:

• Şizofreni
• Ağır depresyon
• Bipolar bozukluk
• sanrısal bozukluk

Bir kişinin yaşadığı psikotik ataklar, genellikle yaşanan akıl hastalığının türünden etkilenir. Örneğin, bipolar bozukluğu olan kişilerin büyüklenme sanrıları olması daha olasıyken, depresyon veya şizofrenisi olan kişilerin istismar sanrıları olması daha olasıdır.

Akıl hastalığına ek olarak, psikoz, beyin bozukluklarının neden olduğu hastalıklarda veya beyinde komplikasyonlara neden olabilecek hastalıklarda da ortaya çıkabilir. Bu hastalıklara örnekler:

• Parkinson hastalığı
• Huntington hastalığı
• HIV/AIDS
• Frengi
• Sıtma
• Alzheimer hastalığı
• Lupus
• Çoklu skleroz
• Beyin hasarı
• Beyin tümörü veya kisti
• felç
• bunama

Psikoz Risk Faktörleri

Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bir kişinin psikoz yaşama riskini artırdığı düşünülen bazı faktörler şunlardır:

• Psikoz veya diğer ruhsal bozuklukları olan bir aile üyesine sahip olmak
• Sevilen birinin ölümü veya cinsel taciz gibi travmatik bir olay yaşamak
• Uyuşturucu kötüye kullanımı veya alkol bağımlılığı öyküsü var
• Uzun süreli tedavi gerektiren zihinsel ve fiziksel hastalık veya yaralanma geçmişine sahip olmak

Psikoz Belirtileri

Psikozun ana semptomu, zamanla gelişen sanrıların ve halüsinasyonların ortaya çıkmasıdır. Bazen azalabilse de bu belirtiler tamamen kaybolmaz.

Sanrılar veya sanrılar, gerçek olmayan bir şey hakkında güçlü inançlardır. Aşağıdakiler dahil, psikozda ortaya çıkabilecek çeşitli sanrı türleri vardır:

• Erotomani sanrıları, yani birinin (genellikle önemli veya ünlü birinin) kendisini sevdiği inancı
• Büyüklük sanrıları, yani kendisinin zeki, güçlü veya yüksek mevki sahibi biri olduğu inancı
• Kıskançlık sanrıları, yani açık bir kanıt olmadan partnerinin sadakatsiz olduğuna dair inanç
• Zulüm sanrıları, yani kendisine veya çevresindekilere haksız muamele edildiği, casusluk yapıldığı veya zarar göreceğine dair inanç
• Somatik sanrılar, yani bir hastalıktan veya fiziksel bir deformasyondan muzdarip olduğuna dair inanç

Bu arada halüsinasyonlar, kişinin gerçekte orada olmayan ve başkaları tarafından deneyimlenmeyen bir şeyi görmesine, duymasına, hissetmesine veya koklamasına neden olan algısal rahatsızlıklardır.

Sanrılar ve halüsinasyonlara ek olarak, bir kişi psikoz yaşadığında ortaya çıkabilecek diğer belirtiler şunlardır:

• Saçma sapan ve konu dışı konuşun
• Diğer insanlarla etkileşimde zorluk
• Depresyon veya mani gibi duygudurum bozuklukları
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Uyku bozukluğu
• İştah kaybı
• Kayıp Ruh
• Konsantrasyon bozuklukları
• Gergin
• intihar etme arzusu

Doktora ne zaman gitmeli

Psikoz belirtilerinden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, özellikle de kendinize zarar verme veya intihar etme duygularınız varsa doktorunuzla veya psikiyatristinizle konuşun.

Ailenizin herhangi bir üyesi garip, düzensiz veya kontrolsüz davranıyorsa bir doktora danışın.

Psikoz teşhisi konduysa, durumunuzun izlenebilmesi için doktorunuzla düzenli kontroller yapın.

Psikoz Teşhisi

Psikotik bir bozukluğu teşhis etmek için doktor, yaşanan semptomlar ve hastanın ve ailesinin tıbbi geçmişi, özellikle de akıl sağlığı geçmişi hakkında sorular soracaktır.

Doktor ayrıca, çocukluktan beri davranışları ve hastanın sorunlarla başa çıkma şekli de dahil olmak üzere, hastanın kişiliğini ve özelliklerini keşfedebilir. Bundan sonra doktor, hastanın semptomlarının hastalıktan mı yoksa fiziksel istismardan mı kaynaklandığını öğrenmek için fizik muayene yapacaktır.

Yukarıdaki şikayetlere neden olabilecek başka hastalıkların olup olmadığını görmek için doktor, aşağıdakiler gibi birkaç destekleyici muayene yapacaktır:

• Hastanın semptomlarının alkolizm veya uyuşturucu kullanımından kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için kan testleri
• Beyinde hastalık olup olmadığını görmek için X-ışınları, BT taramaları veya MRI'larla tarar

Psikoz Tedavisi

Psikozu olan kişiler derhal tedavi görmelidir. Psikoz hemen tedavi edilmezse semptomlar kötüleşir. Bu, hastanın hem yaşadığı ortamda hem de iş yerindeki yaşamını etkileyecektir.

Psikozun tedavi yöntemi nedene bağlıdır. Yapılabilecek bazı tedavi yöntemleri şunlardır:

Antipsikotik ilaçların uygulanması

Doktor, sanrılar ve halüsinasyonlar gibi ana semptomları hafifletmeye yardımcı olacak antipsikotik ilaçlar verecektir. Antipsikotikler beyindeki kimyasalları etkileyerek çalışırlar (sinir iletici), özellikle dopamin.

Antipsikotik ilaçlar içme veya enjeksiyon şeklinde verilebilir. Bu ilaçların verilmesi doktor tavsiyesi ile olmalıdır çünkü doz hastanın yaşına ve durumuna göre ayarlanacaktır.

Doktorların psikozlu hastalara verebileceği bazı antipsikotik ilaçlar şunlardır:

• haloperidol
• klorpromazin
• perfenazin
• aripiprazol
• risperidon
• ketiapin
• Olanzapin

Antipsikotik ilaçlara ek olarak, doktorlar antidepresanlar veya antimani ilaçları da reçete edebilirler (duygudurum düzenleyici), psikozlu kişilerin sıklıkla yaşadığı depresyon ve maniyi hafifletmek için. Hastanın semptomlarının kendisine veya başkalarına zarar verme riski varsa, doktor ayrıca bir sakinleştirici enjekte edecektir.

Psikoterapi

Doktorlar ayrıca hastalara ilaçla birlikte psikoterapiyi takip etmelerini tavsiye edecek. Amaç, düşünce ve davranışı değiştirmek ve hastanın yaşadığı kaygıyı azaltmaktır. Bu şekilde hasta aktivitelerine geri dönebilir.

Psikozu tedavi etmek için kullanılabilecek bazı psikoterapi yöntemleri şunlardır:

1. Bilişsel davranışçı terapi

Bilişsel davranışçı terapi, hastayı muzdarip olduğu durumu anlamaya ve anlamaya yönlendirerek yapılır. Amaç, hastanın yaşadığı semptomları kontrol edebilmesidir.

2. Aile terapisi

Psikotik hasta, semptomlarla baş etmesine yardımcı olmak için ailesine ihtiyaç duyar. Ancak hastanın ailesinin de psikozla baş edebilmek için elbette bilgi ve duygusal desteğe ihtiyacı vardır.

Aile terapisi, ailelerin psikoz tedavisi seçeneklerini belirlemelerine, hastaları nasıl destekleyeceklerini anlamalarına ve semptomlar tekrarladığında psikozun neden olduğu sorunları nasıl çözeceklerini anlamalarına yardımcı olmayı amaçlar.

3. Grup terapisi

Psikozu olan kişiler, üyeleri aynı psikozu paylaşan gruplara da katılabilir. Amaç, hastaların durumlarını anlamaları ve psikoz semptomlarını nasıl önleyeceklerini ve hafifleteceklerini bilmeleridir. Bu grup genellikle bir psikolog veya psikiyatrist tarafından yönlendirilir.

4. Bilişsel geliştirme terapisi

Bu terapi bilgisayarlar ve grup çalışması kullanılarak yapılır. Amaç, hastaların olayları daha iyi düşünmelerine ve anlamalarına yardımcı olmaktır.

5. Koordineli özel bakım

Bu terapi, ilaçları, psikoterapiyi ve hastaların çalışmalarına veya eğitimlerine devam etmeleri için desteği birleştirir. Bu terapinin hastaların normal aktivitelerini yerine getirebilmelerine yardımcı olması beklenir.

Psikoz Komplikasyonları

Düzgün tedavi edilmezse, psikozu olan kişiler kendilerini terk etme riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu durum, psikozu olan kişileri, yasadışı uyuşturucuları kötüye kullanmak veya aşırı alkollü içki tüketmek gibi dikkatsiz veya kendileri için tehlikeli olan şeyleri yapmaya karşı savunmasız hale getirir.

Psikozlu kişilerin yaşadığı halüsinasyonlar veya sanrılar da onları tehlikeli bir şey yapmaya teşvik edebilir. Örneğin, işitsel halüsinasyonlar, hastayı intihar etmeye veya tehlikeli bir şey yapmaya sevk edebilir.

Psikoz Önleme

Psikoz önlenemez. Ancak, aşağıdakileri yaparak psikoz geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz:

• Psikoza neden olma riski taşıyan hastalıkları tedavi etmek
• Sigara içmekten, alkollü içecekler tüketmekten ve uyuşturucuları kötüye kullanmaktan kaçının
• Ailenize, arkadaşlarınıza veya psikoloğunuza sizi travmatize eden veya endişelendiren şeylerden bahsedin
• Örneğin yoga veya pilates ile stresle başa çıkmak için gevşeme yapmak
• Yeterli uyku
• Düzenli egzersiz